De opkomst van centrale bank digitale valuta's (CBDC's)
Overheden en centrale banken wereldwijd erkennen dat het digitale tijdperk vraagt om een moderne vorm van staatsgeld. De opmars van private cryptovaluta's en de groeiende afhankelijkheid van commerciële betaalsystemen hebben de noodzaak benadrukt om een publiek, digitaal betaalmiddel te creëren dat stabiliteit en vertrouwen garandeert. CBDC's, waaronder het Europese digitale euro project, zijn het directe antwoord op deze ontwikkeling. Ze vertegenwoordigen een directe verplichting van de centrale bank, net als fysiek contant geld, maar dan in digitale vorm. Dit verschilt fundamenteel van het huidige girale geld dat wordt gecreëerd door commerciële banken.
Waarom de digitale euro nodig is
De Europese Centrale Bank (ECB) ziet de digitale euro als essentieel om de monetaire soevereiniteit te behouden. In een snel veranderend betaallandschap, gedomineerd door grote niet-Europese techreuzen, biedt een eigen digitale valuta een onafhankelijk alternatief. Daarnaast moet het project zorgen voor inclusie; het biedt een digitaal betaalmiddel dat voor iedereen toegankelijk is, ook wanneer de acceptatie van contant geld verder afneemt. Efficiëntie in grensoverschrijdende betalingen en het terugdringen van de kosten van het traditionele betaalverkeer spelen ook een grote rol in de motivatie voor deze grootschalige digitale ontwikkeling.
Technologische uitdagingen en kansen
Hoewel de digitale euro in essentie een nieuwe vorm van centralebankgeld is, vereist de implementatie immense technologische innovatie. De infrastructuur moet robuust zijn, in staat om miljoenen transacties per seconde te verwerken, en tegelijkertijd voldoen aan extreem hoge standaarden op het gebied van veiligheid en privacy. De ECB onderzoekt verschillende technologische oplossingen, waaronder vormen van Distributed Ledger Technology (DLT), hoewel niet noodzakelijkerwijs een publieke blockchain zoals Bitcoin of Ethereum. De uitdaging ligt in het vinden van de juiste balans tussen functionaliteit en het waarborgen van de privacy van gebruikers.
De rol van offline functionaliteit
Een cruciaal aspect is offline functionaliteit. Om de kenmerken van contant geld na te bootsen, wordt er gewerkt aan systemen waarmee betalingen kunnen worden verricht zonder dat direct internettoegang vereist is. Dit is niet alleen belangrijk voor gebruikers in afgelegen gebieden, maar ook als back-up in geval van technische storingen of stroomuitval. Deze nadruk op resilience maakt het project complex, maar essentieel voor het vertrouwen in digitaal staatsgeld. Dit toont aan dat digitale ontwikkelingen niet alleen over snelheid gaan, maar ook over fundamentele betrouwbaarheid en toegankelijkheid voor iedereen binnen het financiële internet.
Gevolgen voor traditionele banken en consumenten
De introductie van een CBDC kan verstrekkende gevolgen hebben voor de traditionele financiële sector. Commerciële banken vrezen 'disintermediatie'; als consumenten massaal hun spaargeld omzetten in digitale euro's, zou dit de liquiditeitspositie van banken onder druk zetten. De ECB heeft hierop gereageerd door te suggereren dat er limieten zullen worden gesteld aan de hoeveelheid digitale euro's die individuen mogen bezitten, om zo de stabiliteit van het financiële systeem te beschermen.
Voor consumenten biedt de digitale euro echter aanzienlijke voordelen. Het belooft een veilig, risicovrij betaalmiddel te zijn, ongeacht de financiële gezondheid van individuele commerciële banken. Het verbetert de concurrentie in het betaallandschap en kan de kosten van transacties verlagen. Bovendien wordt de privacy van de gebruiker beter beschermd dan bij veel huidige commerciële betaaldiensten, aangezien de centrale bank geen economisch belang heeft bij het monitoren van individueel koopgedrag. Dit is een fundamenteel verschil in het financiële internet van morgen, waar transparantie en controle over eigen data steeds belangrijker worden.
