Wat is fiatgeld?
Fiatgeld is geld dat zijn waarde niet ontleent aan de intrinsieke waarde van het materiaal waarvan het gemaakt is (zoals goud of zilver), maar aan het vertrouwen dat mensen en overheden erin stellen. Het is de meest voorkomende vorm van geld in de wereld en wordt uitgegeven door centrale banken. Euro’s, dollars en vrijwel alle andere moderne valuta’s zijn vormen van fiatgeld.
Hoe werkt fiatgeld?
In tegenstelling tot goud of andere tastbare vormen van waarde, heeft fiatgeld geen intrinsieke waarde. Een biljet van 50 euro is op zichzelf maar een stukje bedrukt papier. Het heeft echter waarde omdat de overheid zegt dat het als wettig betaalmiddel geldt en omdat mensen erop vertrouwen dat het geaccepteerd wordt bij het betalen van goederen en diensten. Dit vertrouwen vormt de basis van het monetaire systeem waarin wij leven.
De rol van centrale banken
Centrale banken zoals de Europese Centrale Bank (ECB) of de Federal Reserve in de VS beheren de geldhoeveelheid en beïnvloeden op die manier de waarde van het fiatgeld. Door middel van renteverlaging of -verhoging en kwantitatieve verruiming kunnen ze de economie stimuleren of afremmen. Deze instellingen hebben dus een belangrijke taak in het behouden van het vertrouwen in het fiatgeldsysteem.
Waarom heeft fiatgeld waarde?
Fiatgeld heeft waarde omdat mensen geloven dat het iets waard is. Dat vertrouwen wordt ondersteund door overheden, die garanties geven dat het geld wordt geaccepteerd binnen hun grenzen. Daarnaast zijn er drie belangrijke kenmerken die bijdragen aan de waarde van fiatgeld: het is schaars, het is deelbaar en het is draagbaar. Doordat centrale banken kunnen bepalen hoeveel geld er in omloop komt, kunnen ze schaarste creëren en zo de waarde een bepaald niveau houden.
Gevolgen van te veel geld bijdrukken
Wanneer een centrale bank te veel fiatgeld bijdrukt zonder dat daar een reële economische groei tegenover staat, kan dit leiden tot inflatie of zelfs hyperinflatie. In zo’n situatie verliest het geld zijn waarde, omdat er te veel van in omloop is. Dit ondermijnt het vertrouwen dat cruciaal is voor het functioneren van fiatgeld.
Alternatieven voor fiatgeld
Door de opkomst van digitale technologieën zijn er nieuwe vormen van geld ontstaan, zoals cryptocurrencies. Deze zijn vaak niet gekoppeld aan overheden of centrale banken, en claimen een alternatief te bieden voor fiatgeld. Toch richt het overgrote deel van de wereldeconomie zich nog altijd op fiatgeld, mede vanwege de stabiele en gereguleerde structuur waarin het functioneert.
De toekomst van fiatgeld
Hoewel er kritiek is op fiatgeld, vooral door inflatie en schuldenproblemen, blijft het vooralsnog het dominante monetaire systeem in de wereld. Wel zijn er hervormingen en innovaties op komst, zoals de ontwikkeling van Central Bank Digital Currencies (CBDC's), die fiatgeld digitaal representeren. Deze combinatie van bestaande financiële structuren en nieuwe technologieën geeft aan dat fiatgeld ook in de toekomst nog een belangrijke rol zal spelen.
